Pomniki do rozbiórki. Szubienice się (na razie) uchowają

Rzeczniczka wojewody, Bożena Ulewicz, dodała, że jest to ponowna prośba, bo wstępna lista pomników została opracowana w 2016 r. Wówczas na podstawie informacji z gmin znalazło się na niej 11 obiektów.Okazało się jednak, że są rozbieżności pomiędzy tym spisem, a wykazem sporządzonym przez olsztyńską delegaturę IPN. Dlatego urząd wojewódzki chce teraz zaktualizować dane, sprawdzić czy któreś z tych pomników zostały już rozebrane i opracować pełen wykaz obiektów do rozbiórki.

Na wstępnej liście wojewody znalazły się trzy pomniki tak zwanych utrwalaczy władzy ludowej w gminie Jedwabno - w Piduniu, Kocie i Czarnym Piecu - poświęcone funkcjonariuszom UB, MO i aktywistom PPR poległym w potyczkach lub zlikwidowanym przez 5 Wileńską Brygadę AK, działającą na tym terenie w 1946 r.

W wykazie jest również kamień upamiętniający milicjanta zastrzelonego w lutym 1946 r. przez żołnierzy 3 Brygady Wileńskiej NZW w Świętajnie w powiecie oleckim, a także tablica na dawnej siedzibie komitetu PPR w Węgorzewie i pomnik ustawiony w Morągu z okazji XX-lecia PRL.

Pozostałe to głównie  Pomniki Wdzięczności Armii Czerwonej – w Lidzbarku Warmińskim, Tuszewie koło Lubawy, Reszlu i Pasłęku. Na liście takich obiektów figuruje również olsztyński Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej, który jednak nie zostanie rozebrany, bo podlega ochronie prawnej jako obiekt wpisany do rejestru zabytków. Czy uda się go z tej listy wykreślić? Będzie ciężko, ale nie jest to niemożliwe. Przypomnijmy, że w połowie ubiegłego roku do prezydenta Olsztyna Piotra Grzymowicza zwróciła się Generalna Konserwator Zabytków, Magdalena Gawin z prośbą, żeby usunął z centrum naszego miasta ów kontrowersyjny pomnik autorstwa znanego skądinąd rzeźbiarza, Xawerego Dunikowskiego. Prezydent odmówił argumentując, że pomnik jest wpisany do rejestru zabytków oraz że jest gotowy projekt zagospodarowania placu na miejsce spotkań rekreacyjnych. Tak więc przed rozbiórką pomnik chroni tylko wpis do rejestru zabytków. Stowarzyszenie Pro Partia złożyło jednak wniosek o wykreślenie go z listy. Pozostaje więc oczekiwanie na ruch Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Minister może to zrobić z urzędu albo na wniosek właściciela obiektu, czyli samorządu Olsztyna.

Szczegółowo pisaliśmy o tym TU

Listę 10 pomników związanych z gloryfikacją komunizmu sporządził również olsztyński IPN. Znalazło się na niej kilka obiektów, których nie ma w wykazie urzędu wojewódzkiego. Są to pomniki ku czci żołnierzy Armii Czerwonej we Fromborku, Kisielicach, Tolkmicku, a także dwa w Elblągu - tak zwany pomnik wdzięczności oraz ustawiony na postumencie – jako pomnik zwycięstwa – czołg T-34. Jest również głaz w Dywitach, upamiętniający poległego sowieckiego żołnierza Piotra Diernowa.